PERİANAL APSE ve FİSTÜLLER

Normalde bu bölgede, istemedikçe gaz ve gaita çıkışını engelleyen dairesel kas lifleri arasında, tuvalet sırasında kayganlığı sağlayan ve cildi nemlendiren salgı bezleri vardır. Bu bölgede bol miktarda bakteri bulunur ve bu bakteriler salgı bezlerine girerek abselere neden olabilir. Bu durumu çoğu kez hemoroid diye düşünürler.

Oluşum sebepleri

Perianal apselerin % 90’nun oluşum sebebleri belli değildir. Yani bir yabancı cismin veya sert gaita parçasının bezlerde yaralanma yaratarak bakterilerin geçişini kolaylaştırarak abse formasyonuna neden olur. Bu oluşum mekanizmasına non-spesifik faktörlere bağlı oluşum denir. İkinci oluşum faktörleri ise spesifik faktörlere bağlı perineal apse oluşumudur. Bu da perianal apselerin yalnızca % 10’unu oluşturur. Crohn hastalığı, ülseratif kolit, lenfoma, radyasyon tedavisi ve kanserler gibi spesifik faktörler arasında sayılabilir. Çoğu hasta bunun hijyen (temizlik) ile alakalı olup olmadığını sorar. Bununla direkt olarak alakası yoktur.

Bulgular
Bulguları ikiye ayırabiliriz. Genel abse veya enfeksiyon bulguları: ateş, halsizlik, keyifsizlik, yorgunluk ve halsizlik gibi. İki bulgu grubu da, şekil 1'de görüldüğü gibi yerleşim bölgesine göre ek bulgu verebilir. Yüzeye yakın ise şişlik, kızarıklık, ısı artışı ve ağrı. Daha derinde ise büyük tuvalet yaparken baskı hissi , dolgunluk ve akıntı olabilir. İrinlenme hemen her zaman hızlı bir şekilde artan ve oturamamaya neden olan şiddetli ağrı ile kendini belli eder. Gece acil servise başvurma nedenidir. Zonklama, şiddetli ağrı, makat çevresinde ısı artışı, ateş, titreme ve fenalık algısı eşlik edebilir. Cilt altına kadar uzandığında anüs çevresinde kızarıklık ve şişlik belirgin hale gelir.

Tanı

Makat ağrısı, şişlik, ateş ve yorgunluğu olan bir hastada anaorektal apseden şüphelenilmesi gerekir. Her hastalığa tanı koyulurken ilk sırada hastanın anemnezi yani öyküsü gelir. İkinci sırada ise fizik muayene. Komplike olmayan ve yüzeysel yerleşmiş apselere, gözle görülerek tanı koyulabilir. Daha derilerde ise parmak muayenesiyle tanı koyma mümkün olabilir. Ama bazen Rektal( makat bölgesine) Ultrason, Bilgisayarlı Tomografi veya MR gibi tetiklere gerek duyulabilir. Özellikle bu apse sık sık tekrarlıyorsa veya makatın değişik bölgelerinde oluşuyorsa.

Çekince (Risk) Durumları

Şişmanlık, uzun süreli kabızlık, hemoroid ve fissül varlığı ve bazı yangısal bağırsak hastalıkları (Ülseratif kolit, Crohn) ve bedenimizin bağışıklık dizgesini (sistemini) baskı altına alan durumlarda perianal apse çekincesi ve riski artar.

Tedavi

Apsenin tedavisi cerrahi olup en kısa sürede irinin (CERAHAT) direne edilmesi veya boşaltılmalı, gerekirse ek olarak uygun antibiyotik tedavisi de verilmelidir. Cerrahi tedavide temel prensip uygun büyüklük ve şekilde apsenin örttüğü cildi açmaktır. Açıklık yaratarak içerideki cerahatin kolaylıkla dışarı akması sağlanır. Perianal apselerin en büyük handikapları tekrar etmeleri ve perianal fistüllerin oluşmasıdır.